Zasady etyki PTPJ

Zasady etyki Polskiego Towarzystwa Psychoanalizy Jungowskiej

 

Wszyscy członkowie Polskiego Towarzystwa Psychoanalizy Jungowskiej akceptują, że prowadzenie psychoterapii wymaga szczególnej odpowiedzialności i stałego przestrzegania zasad etyki.

Niniejsze zasady stanowią zbiór ogólnych zaleceń, który z natury nie może wyczerpywać opisu wszystkich sytuacji i dylematów etycznych.

Zasady dotyczą wszystkich członków PTPJ, niezależnie od posiadanych uprawnień, dlatego stosowane są wymiennie określenia psychoanaliza i psychoterapia, i odnoszą się do wszelkich form relacji profesjonalnych np. relacji terapeutycznej, szkoleniowej i innych.

Zalecenia etyczne PTPJ służą:

1. ustaleniu standardów postępowania w zgodzie z zasadami etyki,

2. stałemu ulepszaniu relacji psychoterapeutycznej,

3. ochronie przed nieetycznym zastosowaniem psychoterapii.

 

I. Zalecenia ogólne

1. Prowadzenie psychoanalizy i psychoterapii powinno być rozumiane jako wykonywanie działań wymagających specjalistycznych umiejętności i wykształcenia.

2. Psychoanaliza i psychoterapia, niezależnie od różnic metodycznych, polegają na rozpoznawaniu i terapii zaburzeń psychicznych lub wszelkich innych stanów cierpienia poprzez specjalistyczne metody oparte na wiedzy naukowej.

3. Proces psychoanalizy opiera się na wzajemnym oddziaływaniu pomiędzy psychoanalitykiem a pacjentem lub grupą pacjentów.

4. Celem psychoanalizy może być poprawa stanu klinicznego jak i rozwój pacjenta.

5. Psychoanalityk (psychoterapeuta) odpowiada za przebieg procesu psychoanalizy lub psychoterapii. Nie odpowiada za działania podejmowane przez pacjenta.

6. Wykonywanie psychoanalizy wymaga wykorzystania wiedzy i doświadczenia w trosce o dobro pacjenta i z poszanowaniem jego godności.

7. Psychoanalityk powinien kontynuować swój rozwój zawodowy, w tym korzystać z superwizji.

8. Psychoanalityk powinien ograniczyć swoje działania praktyczne do tych obszarów i metod, co do których może być dowiedzione, że zdobył on wystarczającą wiedzę i doświadczenie.

9. Psychoanalityk powinien powiadomić przewodniczącego KE PTPJ w sytuacji, gdy toczy się przeciwko niemu postępowanie o naruszenie zasad etyki w jakiejkolwiek innej organizacji zawodowej, a także o przypadkach uznania go winnym przestępstw w świetle prawa karnego, lub jeśli toczą się wobec niego jakiekolwiek postępowania w oparciu o złamanie przepisów kodeksu cywilnego, jeśli mają one związek z jego praktyką zawodową.

10. Zaleca się, aby psychoanalityk objęty był odpowiednim ubezpieczeniem zawodowym od odpowiedzialności cywilnej, umożliwiającym mu wypełnienie zobowiązań mogących wyniknąć z konsekwencji postępowań cywilno-prawnych, podmiotem których może się stać ze strony pacjentów.

 

II. Tajemnica zawodowa

1. Psychoanalityk zobowiązany jest do zachowania w tajemnicy wszystkich informacji, które stały się mu wiadome podczas prowadzenia psychoanalizy, terapii, terapii szkoleniowej, treningów i superwizji.

2. Tajemnica obowiązuje również po śmierci pacjenta.

3. Tajemnica może zostać niedochowana, gdy w uzasadnionym przypadku zwolni z niej sama osoba zainteresowana.

4. Tajemnica może zostać niedotrzymana, gdy jej dochowanie zagrażałoby większemu dobru pacjenta lub innych osób, lub gdy jest to wymagane przepisami nadrzędnymi.

5. W przypadku, gdy konieczne jest niedotrzymanie tajemnicy psychoanalityk zobowiązany jest do zachowania jak największej dyskrecji.

6. Psychoanalityk ma prawo informować opiekunów nieletniego pacjenta o wnioskach i zaleceniach wynikających z terapii.

7. W przypadku publikacji lub prezentacji materiału klinicznego, należy zachować należytą dbałość o zachowanie zasad poufności i anonimowości pacjenta. Przed publikacją materiału klinicznego zalecane jest uzyskanie pisemnej zgody pacjenta. Należy zadbać o zachowanie anonimowości pacjenta przez usunięcie odpowiednich danych sensytywnych tak, aby nikt kto zna pacjenta nie mógł go zidentyfikować na podstawie opublikowanego materiału. Jeśli pacjent nie wyrazi zgody na publikację, jego wola powinna być bezwzględnie uszanowana.

8. W przypadku angażowania pacjenta w jakiekolwiek badania naukowe, należy uprzednio uzyskać jego pisemną zgodę. Pacjent powinien zostać jasno poinformowany o charakterze, celu i warunkach tych badań.

9. Odpowiedzialność medyczna za stan zdrowia pacjenta powinna być utrzymywana przez osobę o odpowiednich kwalifikacjach medycznych. W przypadku kontaktów z lekarzem prowadzącym pacjenta lub innymi osobami odpowiedzialnymi za jego zdrowie, należy mieć na uwadze przede wszystkim nadrzędne dobro pacjenta.

10. Kontakty z osobami trzecimi, takimi jak krewni lub znajomi pacjenta, powinny się odbywać wyłącznie za wiedzą i zgodą pacjenta, poza sytuacjami wyjątkowymi, wymagającymi zachowania nadrzędnego dobra pacjenta.

 

III. Relacja terapeutyczna

1. Zasadą naczelną członków PTPJ jest unikanie przejawów wszelkiej dyskryminacji, w szczególności ze względu na rasę, religię, pochodzenie etniczne, płeć i orientację seksualną.

2. Uczestnictwo pacjenta i psychoanalityka w terapii powinno opierać się na zasadzie dobrowolności. Pacjent powinien mieć możliwość wyboru psychoanalityka i współdecydowania o czasie rozpoczęcia i zakończenia terapii.

3. Psychoanalityk ma prawo odmówić prowadzenia psychoanalizy bez względu na powód. W takiej sytuacji powinien przedstawić pacjentowi inne sposoby uzyskania pomocy.

4. Nieetyczne jest umieszczanie w reklamach itp. informacji nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd, w tym obietnic czy gwarancji powodzenia terapii.

5. Informacje przedstawiane pacjentom muszą być zawsze prawdziwe i przekazywane w sposób dla nich zrozumiały.

6. Nieetyczne jest wykorzystywanie procesu psychoanalizy do zaspokojenia osobistych interesów psychoanalityka: społecznych, emocjonalnych, finansowych, seksualnych i innych.

7. Psychoanalityk ma pełną dowolność w ustalaniu wynagrodzenia, jednak nieetyczne jest znaczące i bezzasadne zawyżanie lub zaniżanie pobieranych wynagrodzeń.

8. Na początku analizy psychoanalityk powinien poinformować pacjenta przede wszystkim o:

a. stosowanych metodach terapeutycznych i posiadanych kwalifikacjach,

b. zasadach obowiązywania tajemnicy,

c. warunkach finansowych terapii: cenie, płatności za opuszczone sesje, konsekwencji przerwania terapii przed umówionym terminem i zmianach terminów sesji,

d. zakresie i prawdopodobnym czasie trwania terapii (możliwe jest przyjęcie ustnej lub pisemnej umowy co do czasu trwania terapii i warunków finansowych),

e. możliwości składania zażaleń,

f. oraz, jeżeli to dotyczy, o sposobach i celach sporządzania zapisu audiowizualnego, współudziale osób szkolących się, oraz udziale i zakresie informacji przekazywanych osobom finansującym terapię lub opiekunom nieletniego pacjenta.

9. Kontakty społeczne z pacjentami w trakcie psychoanalizy są niewskazane. Po zakończeniu relacji analitycznej z pacjentem psychoanalityk powinien mieć na uwadze fakt, że niektóre aspekty przeniesieniowe tej relacji są nierozwiązywalne, i w związku z tym w ewentualnych kontaktach z byłym pacjentem powinien uwzględniać obecność tych aspektów w relacji, jak również zachowywać odpowiednią dyskrecję.

10. Psychoanalityk nie powinien kontynuować pracy z pacjentami kiedy nie jest do tego zdolny, szczególnie w sytuacji zaburzenia lub ograniczenia własnego osądu, na przykład z powodu choroby somatycznej lub psychicznej, lub wpływu substancji psychoaktywnych w tym alkoholu, zarówno w czasie intoksykacji jak i nadużywania albo uzależnienia. W takiej sytuacji Komisja Etyki powinna się zebrać w celu ustalenia właściwych zaleceń i sposobu postępowania. W razie konieczności, Komisja Etyki może w tym celu dokooptować do swojego składu osobę o odpowiednich kwalifikacjach medycznych.

 

IV. Relacje zawodowe

1. Psychoanalityk powinien w swej pracy i relacjach profesjonalnych kierować się zasadami etyki i lojalności zawodowej.

2. Nieetyczne jest udzielanie niepotwierdzonych informacji o innych psychoanalitykach, godzących w ich kwalifikacje do prowadzenia psychoanalizy.

3. W przypadku uzyskania informacji o nieetycznym postępowaniu członka PTPJ, członek PTPJ powinien w pierwszej kolejności podjąć próbę omówienia i wpłynięcia na zmianę tego postępowania w bezpośrednim kontakcie. Jeśli podjęcie takiej próby jest niemożliwe lub nie wpłynęło na zmianę postępowania celowe jest powiadomienie Komisji Etyki. W przypadku podjęcia takiego działania jako nadrzędne należy traktować dobro pacjenta.

4. Składając formalne zażalenie do Komisji Etyki należy przyjąć do wiadomości, że Komisja Etyki podejmie sprawę w oparciu o dowody zaistnienia złych intencji lub uszczerbku w reputacji zawodowej osoby będącej podmiotem ewentualnego postępowania KE.

5. Psychoterapeuta powinien uczestniczyć w badaniach naukowych stosownie do posiadanych umiejętności i wiedzy.

 

V. Zakończenie

Na psychoanalityku ciąży obowiązek zapoznawania się i przestrzegania stosownych przepisów zewnętrznych dotyczących wszystkich aspektów wykonywanej pracy.

Komisja Etyki powinna służyć członkom PTPJ konsultacją w sprawach dotyczących zagadnień etycznych. Komisja Etyki powinna ograniczyć swoje działanie do spraw związanych ze standardami etycznymi psychoanalizy i psychoterapii oraz przypadków ich złamania, sformułowanych odpowiednio w powyższych sekcjach.

KE jest odpowiedzialna za dokonywanie poprawek i aktualizacji Zasad Etyki PTPJ.

We wszelkich pozostałych sytuacjach psychoterapeuta powinien kierować się ogólnie przyjętymi zasadami etyki.